Bajki Krasickiego

Źródła:

http://www.pbi.edu.pl/site.php?s=YTRhMzAwZWUwOTY4&tyt=&aut=Krasicki+Ignacy&x=37&y=6

http://literat.ug.edu.pl/ikbajk/index.htm#spis

https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/bajki-i-przypowiesci/

1. Groch przy drodze

Oszukany gospodarz turbował się srodze:

Zjedli mu przechodzący groch zeszły przy drodze.

Chcąc wetować i pewnym cieszyć się profitem,

Drugiego roku wszystek groch posiał za żytem.

Przyszło zbierać; gdy mniemał mieć korzyść obfitą,

Znalazł i groch zjedzony, i stłoczone żyto.

Niech się miary trzymają i starzy, i młodzi:

I ostrożność zbyteczna częstokroć zaszkodzi.

 
2. Rybka mała i szczupak
Widząc w wodzie robaka rybka jedna mała,
Że go połknąć nie mogła, wielce żałowała.
Nadszedł szczupak, robak się przed nim nie osiedział,
Połknął go, a z nim haczyk, o którym nie wiedział.
Gdy rybak na brzeg ciągnął zdobycz okazałą,
Rzekła rybka: „Dobrze to czasem być i małą”.

3. Myszy

Każdy się swoim zatrudnia kłopotem?
Myślały myszy, co tu robić z kotem.
Mówiły jedne: „Darami go skusić!”
Mówiły drugie: „Lepiej go udusić!”
Wtem się odezwał szczur szczwany, bo stary:
„Próżne tu groźby, próżne i ofiary.
I dary weźmie, i przysięgi złamie!
Najlepiej cicho siedzieć sobie w jamie,
A opatrzywszy zewsząd bez łoskotu
Ani być z kotem, ani przeciw kotu”.

 

4. Jagnię i wilcy

Zawżdy znajdzie przyczynę, kto zdobyczy pragnie.
Dwóch wilków jedno w lesie nadybali jagnię;
Już go mieli rozerwać, rzekło: „Jakim prawem?”
„Smacznyś, słaby i w lesie!” – Zjedli niezabawem.



5. Ptaszki w klatce

„Czegoż płaczesz? – staremu mówił czyżyk młody –
Masz teraz lepsze w klatce niż w polu wygody”.
„Tyś w niej zrodzon – rzekł stary – przeto ci wybaczę;
Jam był wolny, dziś w klatce – i dlatego płaczę”.

6. Dewotka

Dewotce służebnica w czymsiś przewiniła
Właśnie natenczas, kiedy pacierze kończyła.
Obróciwszy się przeto z gniewem do dziewczyny,
Mówiąc właśnie te słowa: „…i odpuść nam winy,
Jako my odpuszczamy”, biła bez litości.
Uchowaj, Panie Boże, takiej pobożności!

7. Lew pokorny (Lew i zwierzęta)

Źle zmyślać, źle i prawdę mówić w pańskim dworze.
Lew, chcąc wszystkim przeświadczyć o swojej pokorze,
Kazał się jawnie ganić. Rzekł lis: „Jesteś winny,
Boś zbyt dobry, zbyt łaskaw, zbyt dobroczynny”.
Owca widząc, że kontent, gdy liszka ganiła,
Rzekła: „Okrutnyś, żarłok, tyran”. – Już nie żyła.

8. Wół minister

Kiedy wół był ministrem i rządził rozsądnie,
Szły, prawda, rzeczy z wolna, ale szły porządnie.
Jednostajność na koniec monarchę znudziła;
Dał miejsce woła małpie lew, bo go bawiła.
Dwór był kontent, kontenci poddani – z początku;
Ustała wkrótce radość – nie było porządku.
Pan się śmiał, śmiał minister, płakał lud ubogi.
Kiedy więc coraz większe nastawały trwogi,
Zrzucono z miejsca małpę. Żeby złemu radził,
Wzięto lisa: ten pana i poddanych zdradził.
Nie osiedział się zdrajca i ten, który bawił:
Znowu wół był ministrem i wszystko naprawił.

9. Malarze

Dwaj portretów malarze słynęli przed laty:
Piotr dobry, a ubogi, Jan zły, a bogaty.
Piotr malował wybornie, a głód go uciskał,
Jan mało i źle robił, więcej jednak zyskał.
Dlaczegoż los tak różny mieli ci malarze?
Piotr malował podobne, Jan piękniejsze twarze.

10. Szczur i kot
"Mnie to kadzą" - rzekł hardzie do swego rodzeństwa
Siedząc szczur na ołtarzu podczas nabożeństwa.
Wtem, gdy się dymem kadzidł zbytecznych zakrztusił -
wpadł kot z boku na niego, porwał i udusił.

11.  Komar i mucha

 Mamy latać, latajmyż nie górnie, nie nisko.

Komar muchy tonącej mając widowisko,

Że nie wyżej leciała, nad nią się użalił;

Gdy to mówił, wpadł w świecę i w ogniu się spalił.

12. Pszczoła i szerszeń

„Idź precz od nas, próżniaku, niegodzien żywienia!” —

Mówiła, żądłem grożąc, pszczoła do szerszenia.

„Prawdę mówisz — rzekł szerszeń — i mnie to obchodzi;

Ale żeś pracowitsza, czyż się łajać godzi?

Jestem w nędzy, lepiej się nade mną użalić,

Niżeli żądłem straszyć i samej się chwalić”.

*13.  Furman i motyl

Ugrzązł wóz, ani ruszyć już się nie mógł w błocie;

Ustał furman, ustały i konie w robocie.

Motyl, który na wozie siedział wtenczas prawie,

Sądząc, że był ciężarem w takowej przeprawie,

Pomyśli sobie: «Litość nie jest złym nałogiem».

Zleciał i rzekł do chłopa: «Jedźże z Panem Bogiem!»

14. Mądry i głupi

Nie nowina, że głupi mądrego przegadał;

Kontent więc, iż uczony nic nie odpowiadał,

Tym bardziej jeszcze krzyczeć przeraźliwie począł;

Na koniec, zmordowany, gdy sobie odpoczął,

Rzekł mądry, żeby nie był w odpowiedzi dłużny:

«Wiesz, dlaczego dzwon głośny? Bo wewnątrz jest próżny».