15 kwietnia - 7a: Jakie uniwersalne treści zawiera przypowieść o synu marnotrawnym?

Obrazem Boscha będziemy się zajmować przez kilka kolejnych lekcji.

- rozpoznajesz przypowieść,

- formułujesz morał,

- redagujesz opis obrazu,

- redagujesz opis przeżyć,

- wiesz, na czym polega uniwersalny charakter utworu,

- poprawnie stosujesz frazeologizm syn marnotrawny.

cz.1.

Przypowieść o synu marnotrawnym znamy, ale przypomnijmy ją sobie - s. 154. w podręczniku. Wczytaj się w przypisy: jakie znaczenie dla Izraelitów miała świnia, jakie pierścień i szata, jakie sandały. Na stronie 155. znajdziesz wyjaśnienie, jakie  zasady złamał ojciec, wybiegając synowi naprzeciw.

Spójrzmy na nią jak na historię człowieka - przypominam, że przypowieść jako gatunek literacki odczytujemy na dwóch poziomach - przenośnym, niosącym uniwersalne, ponadczasowe prawdy i dosłownym - jako historię zaczerpniętą z życia. 

O czym, Twoim zdaniem, opowiada historia syna marnotrawnego? Uzasadnij odpowiedź:
- o wybaczeniu i rodzicielskiej miłości?
- o skrusze i pokorze?
- o zazdrości (spójrzcie na starszego syna)?
- o wolności?

Zapisz w zeszycie temat, a następnie:
1. odpowiedź na powyższe pytanie,
2. streszczenie przypowieści.
3. Na czym polega uniwersalność przypowieści?*
4. Korzystając z podanych niżej podpowiedzi, udowodnij, że historia syna marnotrawnego jest przypowieścią.
5. Jakie znaczenie ma frazeologizm syn marnotrawny? [s. 156.




Przypowieść to gatunek dydaktyczny (definicję znajdziesz też na s. 155).
Cechy:

• uproszczona fabuła, 
• schematyczne postaci, 
• brak jasno określonego czasu i miejsca akcji, 
• uniwersalizm, 
• obecność alegorii i symboli. 
• morał

cz.2. 
Jeszcze jedna interpretacja. Wysłuchaj.
Czy rzeczywistość, w której znalazł się syn marnotrawny, pasuje do Biblii, czy raczej czasów nam współczesnych [tekst - klik]?

Jestem młody, nie mam nic i mieć nie będę.
Wokół wszyscy na wyścigi się bogacą,
Są i tacy, którym płacą nie wiem za co,
Ale cieszą się szacunkiem i urzędem,
Bo czas możliwości wszelakich ostatnio nam nastał...
Mogę włóczyć się i żyć z czego popadnie,
Mogę okraść kantor, kościół czy przekupkę,
Żyć z nierządu albo doić chętną wdówkę,
Paradować syty i ubrany ładnie -
A chyłkiem jak złodziej o zmroku wymykam się z miasta...
Mogłem uczyć się na księdza lub piekarza
(Duch i ciało zawsze potrzebują strawy),
Na wojaka mogłem iść i zażyć sławy,
Co wynosi i przyciąga bo przeraża,
A młodość to ponoć przygoda, a wojsko to szkoła...
Mogłem włączyć się do bandy rzezimieszków,
Niepodzielnie rządzić lasem lub rozstajem,
Zostać mnichem i dalekie zwiedzać kraje,
Rozgrzeszając niespokojne dusze z grzeszków,
A chyłkiem przez życie przemykam i drżę, gdy ktoś woła...
Jestem młody, jestem nikim - będę nikim.
Na gościńcach zdarłem buty i kapotę.
Nie obchodzi mnie co będzie ze mną potem,
Tylko chciałbym gdzieś odpocząć od paniki,
Co goni mnie z miejsca na miejsce o głodzie i chłodzie...
Ludzie, których widzę - stoją do mnie tyłem:
Ten pod bramą leje, ów na pannę czeka.
Nawet pies znajomy na mój widok szczeka...
Sam się z życia nader sprawnie obrobiłem,
Więc chyłkiem powracam do domu o zmroku - jak złodziej.
Jakaś ciepła mnie otacza cisza wokół,
Padam z nóg i czuję ręce na ramionach,
Do nóg czyichś schylam głowę, jak pod topór.
Moje stopy poranione świecą w mroku,
Lecz panika - nie wiem skąd wiem - jest już dla mnie skończona...

Słowa: Jacek Kaczmarski
Muzyka: Przemysław Gintrowski

Jej inspiracją był obraz pt. Wędrowiec Hieronima Boscha:

1. Kliknij tu  (to strona poświęcona w całości twórczości tego artysty, pozwala na dowolne powiększanie wybranego obszaru), a następnie na obraz, o którym wspominam wyżej, 

2. Przyjrzyj się detalom - Bosch naszpikował obraz symbolami:

- puszczyk,

- dzięcioł/sikorka,

- karczma,

- para w drzwiach,

- gość załatwiający potrzeby fizjologiczne,

- furtka,

- warczący pies,

- tańcząca para i grajek pod drzewem,

- ciekawostki.

pomocne strony:

 - magazynsztuki.pl

 - strona muzeum
- wiki

[- Bosch namalował więcej niż jeden obraz o tym samym tytule - klik]


cz. 3. 
Opisz obraz Boscha. Skorzystaj z podpowiedzi zamieszczonych w podręczniku - s. 172-173.
Wymagania znajdziesz w panelu zadań domowych (Librus).



cz.4.
Zredaguj opis przeżyć - podręcznik., s. 156, szczegóły podam w późniejszym terminie.
Skorzystaj z podpowiedzi zamieszczonych tutaj. 

Przydatne mogą okazać się również te strony: 1 i 2 oraz 3 (tu bank słówek).

* czy była ona aktualna tylko dawno temu w Izraelu czy jej przesłanie pozostaje aktualne?