8ab-Melchior Wańkowicz: "Ziele na kraterze"

 Przy okazji poznania fragmentów "Ziela na kraterze" do przypomnienia są następujące pojęcia:

- dedykacja,
- autobiografizm,
- treny Kochanowskiego, 
- retrospekcja,
- narracja pierwszoosobowa, trzecioosobowa,
- pokolenie Kolumbów,
- tworzenie panieńskich form nazwiska 

Temat 1.: O czym opowiada "Ziele na kraterze"?

zadanie1.: W dowolnej formie zrób w zeszycie notatkę, w której zamieścisz najważniejsze informacje.

gatunek literacki - powieść autobiograficzna - oparta na prawdziwych wydarzeniach mających miejsce w życiu pisarza. Narratorem lub głównym bohaterem jest przeważnie autor.

1. czas akcji: 1919 - 1945 (narodziny Krysi - koniec wojny), Wańkowicz przywołuje też wydarzenia ze swej młodości (zabory)

2. miejsce akcji: Warszawa (rodzinna siedziba - tzw. Domeczek), Kresy Wschodnie, Zachodnia Europa  (rowerowa wyprawa sióstr - m.in. po Belgii i Francji)

3. tematyka: losy rodziny Wańkowiczów widziane oczami seniora rodu: dzieciństwo i młodość córek - wspólne czytanie, pierwszy bal, wycieczki, spływy kajakowe, anegdoty związane z życiem pozostałych członków rodziny, wojna i związane z nią rozdzielenie (Marta w USA - wyjechała na studia, Wańkowicz najpierw na zachodzie Europy,  a potem na Bliskim Wschodzie, matka i Krystyna pozostały w Warszawie - angażowały się w ruch konspiracyjny, Krysia walczyła w powstaniu warszawskim, zginęła - więcej informacji znajdziesz tutaj).

Córce Marty nadano imiona upamiętniające starszą z córek Wańkowicza: Anna (pseudonim z czasów powstania) Krystyna.

4. dedykacja: Dedykowane przyszłym ekskawatorom

ekskawator - 1.wydrążacz, narzędzie dentystyczne do usuwania zniszczonej tkanki kostnej zęba, 2. koparka

 zadanie: Kim, wg Ciebie, są ekskawatorzy? (zapisz w zeszycie)

5. wyjaśnienie tytułu: ziele - córki Wańkowicza, krater - trudne warunki życia (Krysia przychodzi na świat tuż po zakończeniu pierwszej wojny światowej, dziewczyny należą do pokolenia Kolumbów - przypomnij sobie Kamienie na szaniec Kamińskiego, ich młodość przypada na czas drugiej wojny światowej); 

charakterystyczne są również tytuły kolejnych rozdziałów: Kiełkowanie, Rozrost, Wykorzenianie, Odrost, Owocowanie, Ognie podchodzą, Popiół.

6. bohaterowie:
a) Melchior Wańkowicz
b) Zofia Wańkowiczowa
c) Krystyna Wańkowiczówna
d) Marta Wańkowiczówna

7. data wydania utworu: 1951r.

8. cechy tej konkretnej powieści: swobodny język, wiele archaizmów oraz wtrąceń z innych języków, określenia charakterystyczne tylko dla rodziny Wańkowiczów (stworzyli coś w rodzaju rodzinnego slangu),  liczne dygresje (czyli odejście od głównego tematu), anegdoty, zwroty do słuchaczy, narracja pierwszo- i trzecioosobowa, stosowanie czasu teraźniejszego i przeszłego. 

styl miedzy gawędą a reportażem

- - - - -

Temat 2.: Obraz zrujnowanej Warszawy widziany oczami Wańkowicza.

Jak wyglądała Warszawa po powstaniu - klik. 
fragmenty zaznaczone kolorem zielonym - wpisy w zeszycie

1. Otwórz podręcznik na stronie 227. i przeczytaj fragment Ziela na kraterze (do s. 232.).
2. Znajdź przykład retrospekcji (definicja na s. 232., przypomnij sobie też Latarnika).
3. Zapisz w zeszycie odpowiedzi na pytania:
Kim jest główna bohaterka tego fragmentu?
W jakim celu wróciła do Warszawy? Jakie podjęła środki, by cel swój osiągnąć?
3. Przeczytaj artykuł opisujący ostatnie chwile Krysi.
4. Wysłuchaj piosenki i wyjaśnij, jaki ma związek ze starszą córką Wańkowicza.

     

źródła:
1.
2.
3.
4.
5.